Zeven essays over Montaigne

Voor dagblad Trouw schreef ik met veel plezier in de eerste helft van 2023 zes essays plus, vooruit, nog één extra, rondom het werk van Montaigne.

1. Beweeg mee, van inzicht naar uitzicht, Trouw, 23 februari 2023pdf

2. Maken is leven, ook als er niemand kijkt, Trouw, 28 maart 2023pdf,

3. Internet werpt ons terug in de middeleeuwen, Trouw, 25 april 2023, pdf

4. Waarom onzinnige rituelen er toch toe doen, Trouw, 25 mei 2023, pdf

5. Montaigne wilde leren sterven. Waarom zou je? Trouw, 20 juni 2023, pdf

6. Waarom je een ‘achterkamer’ voor jezelf nodig hebt, Trouw, 18 juli 2023, pdf

7. Over reizen, Trouw,  15 augustus 2023pdf

Twee kikkers

Er waren eens twee kikkers die beide in een pan met room waren beland. ‘Na hun overlevingskansen aandachtig te hebben geanalyseerd waren ze het erover eens dat die gering of afwezig waren. De pessimist concludeerde dus dat het geen zin had om moeite te doen en verdronk waardig. De optimist vocht tegen beter weten in voor zijn leven – hij bewoog heen en weer, spartelde, zwom hen en terug in de room zolang hij daarvoor de kracht had. Op een gegeven moment bleek dat hij met zijn wanhopige bewegingen de room tot boter had geklopt – hij klauterde de pan uit en was dus gered.’

Zo beschrijft Olga Tokarczuk in De tedere verteller de ontstaansgeschiedenis van haar roman Jaag je ploeg over de botten van de doden.

‘[D]oor chaotisch te schrijven, eerst hier en dan weer daar, door van een beeld naar een dialoog, van een beschrijving naar een notitie te springen, door verhaallijnen te creëren en personages op te bouwen, heb ik de chaos tot een roman geklopt.Daarvoor is onuitputtelijk optimisme nodig en dat is veel belangrijker dan vaak overschat talent of ijver.’

 

Recensies in Trouw

Op deze plek verzamel ik publicaties in dagblad Trouw, waaronder recensies van filosofieboeken.

Huisje, boompje, eitje van Michiel de Proost (Trouw, 4 oktober 2023), pdf.

Moraal van Hanno Sauer (Trouw, 30 augustus 2023), pdf.

Een kleine filosofie van de humor van Yves Bossaert (Trouw, 26 juli 2023), pdf.

Tussen verleden en toekomst van Hannah Arendt (Trouw, 21 juni 2023), pdf.

Radeloze helden van Maaike Meijer (Trouw, 17 juni 2023), pdf 1 en pdf 2.

Ik ben zee en hemel. Filosofie van de zwangerschap van Jonna Bornemark (recensie, 10 mei 2023), pdf.

Ei, foetus, baby van Trudy Dehue (recensie, 22 april 2023), pdf 1, pdf 2.

De tedere verteller van Olga Tokarczuk (recensie, Trouw, 23 maart 2023) pdf.

Bevrijdingsdag van George Saunders (recensie, Trouw, 7 januari 2023) pdf.

Lees “Recensies in Trouw” verder

Wat wil een donorkind weten?

Op verzoek van auteurs Vera de Lange en Linda Sprado schreef ik een hoofdstuk in het boek Schaduwfamilie (Scriptum, 2022) dat onlangs in museum IJsselstein werd gepresenteerd. Tot en met 3 juli 2022 kun je daar ook de tentoonstelling Verwantschap. Bij wie hoor jij? bezichtigen.

Het Nederlands Dagblad vroeg me een opinieartikel over donorkinderen te schrijven. Dat deed ik!

Een schrijvend ik dat in zichzelf gelooft

Al een aantal jaren geef ik essayles op de Schrijversvakschool, eerst in Amsterdam, tegenwoordig in Groningen. Een groter verschil in populatie is niet denkbaar. Om even grof te generaliseren: in Amsterdam komen sommige studenten binnen met een air alsof ze Harry Mulisch himself gaan opvolgen. Ze hebben veel meer zelfvertrouwen en flair dan de studenten in Groningen, waarvan sommige zo bescheiden zijn dat je ze op stage in Amsterdam zou willen sturen. Een stage voor Amsterdammers in Groningen zou trouwens ook niet slecht zijn: wie bescheiden begint, blijft langer veelbelovend.

Een overeenkomst tussen beide groepen is er ook: na een tijdje hebben bijna alle studenten een moment waarop ze door het ijs zakken. Ze vertrouwen hun eigen gedachten en waarnemingen niet meer. Hun zelfvertrouwen vervliegt. Ze vrezen dat ze alleen nog maar in clichés kunnen denken. Dat is soms ook zo. De eerste gedachten zijn meestal waardeloos, pas na hardnekkig doorschrijven, door associëren en formuleren krijgen originele gedachten een kans.

Het is eigenlijk helemaal niet gek dat  juist bij essayschrijven dat proces op gang komt. Dit genre vraagt dat je je intuïties serieus maar ook kritisch bekijkt. Een hele ingewikkelde tournure die kennelijk een stevige bodem veronderstelt.

‘Being a writer is an act of perpetual self-authorization’, schrijft Verlyn Klinkenborg in several short sentences about writing: ‘Only you can authorize yourself.’ Dat is zo mooi paradoxaal: in het schrijven ontstaat je bestaansrecht als schrijvend ik.

 

Organiseer je schrijfwerk met Scrivener

Wie een grote schrijfklus moet aanpakken, kan snel verzuipen in de informatie. Soms letterlijk: vele werkkamers zijn bezaaid met boeken, aantekeningen, kladjes. En soms ook digitaal: de pdf-files met mogelijk interessante info staan allemaal open – en vertragen je computer aanzienlijk. Wat te doen om je informatie goed te organiseren?

Een goed hulpmiddel
Het organiseren van je informatie is zowel een ordeningsprobleem als een schrijfprobleem. Zodra je informatie ‘van buiten’ verwerkt, dreig je al schrijvend op een zijpad te geraken, waar je moeilijk weer van af komt.

Eén remedie voor dit probleem is: wacht met schrijven totdat je precies weet wat je wil zeggen. Dat is lastig, tijdrovend en enorm zinvol. Je krijgt er zelfvertrouwen door, omdat je vastberaden je eigen weg weet te banen door alle info die voor je ligt.

Helaas heb je hiermee het organisatieprobleem nog steeds niet opgelost. Als je van handige tools houdt, dan kan Scrivener een oplossing zijn (we hebben geen aandelen, inmiddels wel behoorlijk wat ervaring).

Dit softwareprogramma stelt je in staat om de grote lijn te formuleren en de daarbij benodigde informatie ‘aan te hangen’. Bijkomend voordeel: volgens dit filmpje leer je in tien minuten met het programma werken.

Verzend- en retourbeleid

De verkoop van boeken en workshops is in handen van Tanny Dobbelaar, tekst, advies & training (KVK 01163665), hierna te noemen Tanny Dobbelaar.

Mocht jouw bestelling om een of de andere wijze niet voldoen aan de verwachtingen, dan spijt me ons zeer.

Recht op retour

Kopers van een product online hebben veertien dagen bedenktijd. Mocht je ontevreden zijn over het bestelde product, stuur dan een e-mail naar info@tannydobbelaar.nl

  • Zet in het onderwerp van de e-mail ‘retour’ en ik zal deze zo snel mogelijk behandelen.
  • Geef in de e-mail jouw bestelnummer en het artikelnummer aan
  • Stuur jouw bestelling retour.
  • Als het product beschadigd is, dan stuur ik een vervangend exemplaar, uiterlijk binnen 14 dagen na ontvangst van de  herroepingsmededeling.
  • Als kopers gebruik willen maken van hun wettelijke bedenktijd, dan moeten ze binnen veertien dagen het product terugsturen  met het verzoek om de aankoop ongedaan te maken. Terugsturen is voor eigen rekening.  Tanny Dobbelaar zal na ontvangst binnen veertien dagen het aankoopbedrag terugstorten.

Gemiddelde levertijd

Tanny Dobbelaar doet haar uiterste best om jouw bestelling zo snel mogelijk bij je te krijgen. Bij voorkeur verstuurt ze bestellingen binnen een dag. Mocht dat onverhoopt niet lukken, dan krijg je onmiddellijk een mail met tekst en uitleg en een datum waarop het product wel geleverd kan worden.

Privacyverklaring

Privacyverklaring Tanny Dobbelaar

Tanny Dobbelaar, tekst, advies & training (KVK 01163665), hierna te noemen Tanny Dobbelaar, is verantwoordelijk voor de verwerking van persoonsgegevens zoals weergegeven in deze  privacyverklaring.

Contactgegevens

info@tannydobbelaar.nl

Persoonsgegevens

Tanny Dobbelaar verwerkt je persoonsgegevens doordat je gebruik maakt van haar diensten. Hieronder vind je een overzicht van de persoonsgegevens die zij verwerkt:

Als je je inschrijft voor de nieuwsbrief:

  • voor- en achternaam
  • mailadres

Als je je inschrijft voor een workshop:

  • voor- en achternaam
  • bedrijfsnaam of naam van de organisatie
  • eventueel: functie
  • telefoonnummer
  • mailadres

Als je een individuele begeleiding of workshop inkoopt:

  • voor- en achternaam
  • bedrijfsnaam of naam van de organisatie
  • postadres
  • mailadres
  • telefoonnummer
  • bankgegevens
  • indien van toepassing: namen en mailadressen van de deelnemers

Als je een product via de website koopt:

  • voor- en achternaam
  • bedrijfsnaam of naam van de organisatie
  • postadres
  • mailadres
  • telefoonnummer
  • bankgegevens

Tanny Dobbelaar verwerkt persoonsgegevens uitsluitend om:

  • te e-mailen, bellen of appen als dat nodig is voor de uitvoering van onze dienstverlening
  • producten per post te kunnen versturen
  • een factuur te sturen en betalingen af te handelen
  • je te informeren over (wijzigingen van) diensten en producten

Tanny Dobbelaar bewaart deze persoonsgegevens niet langer dan strikt nodig is om de doelen te realiseren waarvoor je gegevens worden verzameld, samen te vatten met: zolang er een zakelijke relatie is.

Bijzondere en/of gevoelige persoonsgegevens

Tanny Dobbelaar verwerkt geen bijzondere en/of gevoelige persoonsgegevens. Mailwisseling met inkopers en deelnemers worden bewaard op haar e-mailaccount, totdat de zakelijke relatie beëindigd is.

Overige regels over privacy

  • Evaluatieformulieren zijn doorgaans anoniem en van papier. Als ze digitaal zijn, dan worden die bewaard in dropbox-account. Ook als ze wel ondertekend zijn, bewaren wij ze.
  • Het ingestuurde werk en huiswerk van individuele begeleiding slaat Tanny Dobbelaar digitaal op, in elk geval totdat de begeleiding is beëindigd.
  • Bij een workshop kan Tanny Dobbelaar op verzoek en na toestemming van alle deelnemers hun mailadressen onderling verspreiden.
  • Namen, mailadressen en telefoonnummers van deelnemers worden nooit doorgegeven aan anderen buiten de workshop.

Discretie en copyright

  • Tanny Dobbelaar zal nooit teksten van de schrijvers met wie ze werkt zonder toestemming van de schrijver openbaar maken. Schrijvers houden te allen tijde het copyright op hun werk. Het copyright op lesmateriaal ligt bij ons.
  • Tanny Dobbelaar neemt geen besluiten over personen op basis van geautomatiseerde verwerkingen.
  • Tanny Dobbelaar verstrekt je persoonsgegevens uitsluitend aan derden in overleg als dit nodig is voor de uitvoering van de overeenkomst of om te voldoen aan een wettelijke verplichting. Wij gebruiken geen cookies of vergelijkbare technieken. Wij nemen de bescherming van je gegevens serieus en nemen passende maatregelen om misbruik, verlies, onbevoegde toegang, ongewenste openbaarmaking en ongeoorloofde wijziging tegen te gaan. Als je de indruk hebt dat je gegevens niet goed beveiligd zijn of dat er aanwijzingen zijn van misbruik, neem dan contact op met info@tannydobbelaar.nl

Gegevens inzien, aanpassen of verwijderen
Je hebt het recht om je persoonsgegevens in te zien, te corrigeren of te verwijderen. Daarnaast heb je het recht om je eventuele toestemming voor de gegevensverwerking in te trekken of om bezwaar te maken tegen de verwerking van je persoonsgegevens door ons bedrijf en heb je het recht op gegevensoverdraagbaarheid. Dat betekent dat je ons kunt verzoeken om de persoonsgegevens die wij van je hebben in een computerbestand naar jou of een andere, door jou genoemde organisatie te sturen.

Je kunt vanzelfsprekend altijd om inzage, correctie of verwijdering van je persoonsgegevens vragen. Om er zeker van te zijn dat het verzoek tot inzage inderdaad door jouzelf is gedaan, vragen wij je een kopie van je identiteitsbewijs met je verzoek mee te sturen. Maak in deze kopie je pasfoto, de MRZ (Machine Readable Zone, de strook met nummers onderaan het paspoort), paspoortnummer en BurgerServiceNummer (BSN) zwart. Dit ter bescherming van je privacy.

Tanny Dobbelaar zal op een dergelijk verzoek zo snel mogelijk reageren, en in ieder geval binnen vier weken. Wij wijzen je ook op de nationale toezichthouder, de Autoriteit Persoonsgegevens. Je kunt een klacht indienen over het gebruik van je persoonsgegevens via de volgende link: https://autoriteitpersoonsgegevens.nl/nl/contact-met-de-autoriteit-persoonsgegevens/tip-ons.

Groningen, 6 oktober 2022

Tanny Dobbelaar

 

Leveringsvoorwaarden, privacy- en klachtenregelement

Algemene voorwaarden Tanny Dobbelaar, tekst, advies en training/ kvk 001163665
Leveringsvoorwaarden Tanny Dobbelaar, tekst, advies & training
KVK 01163665
Artikel 1 Definities
1. In deze algemene voorwaarden wordt het bureau Tanny Dobbelaar, tekst, advies & training, aangeduid met Tanny Dobbelaar.
Artikel 2 Toepasselijkheid van deze voorwaarden
1. Deze voorwaarden gelden voor iedere aanbieding en iedere overeenkomst tussen Tanny Dobbelaar en een opdrachtgever waarop Tanny Dobbelaar deze voorwaarden van toepassing heeft verklaard, voor zover van deze voorwaarden niet door partijen uitdrukkelijk en schriftelijk is
afgeweken.
2. De onderhavige voorwaarden zijn eveneens van toepassing op alle overeenkomsten met Tanny Dobbelaar waarbij voor de uitvoering derden worden betrokken.
3. Op handelingen die aan de definitieve opdrachtverstrekking voorafgaan, zijn deze voorwaarden eveneens van toepassing.
Artikel 3 Offertes, overeenkomst en bedenktermijn
1. De door Tanny Dobbelaar uitgebrachte offertes zijn vrijblijvend en geldig gedurende een maand, tenzij anders aangegeven.
2. De overeenkomst tussen Tanny Dobbelaar en de opdrachtgever komt tot stand door toezending van de door de opdrachtgever ondertekende opdrachtbevestiging, of door een door Tanny Dobbelaar en de opdrachtgever getekende schriftelijke bevestiging. Hieronder vallen ook
bevestigingen per e-mail.
3. Tanny Dobbelaar hanteert een bedenktermijn van veertien dagen.
Artikel 4 Uitvoering van de overeenkomst
1. Tanny Dobbelaar verplicht zich bij het tot stand komen van een overeenkomst met een opdrachtgever om zich naar beste inzicht en vermogen in te spannen en overeenkomstig de eisen van goed vakmanschap de opdracht conform de offerte uit te voeren. Indien en voor zover een
goede uitvoering van de overeenkomst dit vereist, heeft Tanny Dobbelaar het recht bepaalde werkzaamheden te laten verrichten door een derde.
2. De opdrachtgever zorgt er voor dat alle gegevens en/of materialen, waarvan Tanny Dobbelaar aangeeft dat deze noodzakelijk zijn of waarvan de opdrachtgever redelijkerwijs behoort te begrijpen dat deze noodzakelijk zijn voor het uitvoeren van de overeenkomst, tijdig aan haar of
haar medewerkers worden verstrekt.
3. Vragen die de opdrachtgever stelt aan Tanny Dobbelaar worden binnen twee weken schriftelijk afgehandeld.
4. Indien Tanny Dobbelaar, onder welke omstandigheden dan ook, hier niet aan kan voldoen, ontvangt de opdrachtgever een brief of e-mail met verlenging van de termijn.
Artikel 5 Contractsduur, uitvoeringstermijn
1. De overeenkomst wordt aangegaan voor bepaalde tijd, tenzij partijen uitdrukkelijk en schriftelijk
anders overeenkomen.
2. Is binnen de looptijd van de overeenkomst voor de voltooiing van bepaalde werkzaamheden een
termijn overeengekomen, dan is dit nimmer een fatale termijn. Bij overschrijding van de
uitvoeringstermijn dient de opdrachtgever Tanny Dobbelaar daarom schriftelijk in gebreke te
stellen.
Artikel 6 Wijziging van de overeenkomst
1. Indien tijdens de uitvoering van de overeenkomst blijkt dat het voor een behoorlijke uitvoering noodzakelijk is de te verrichten werkzaamheden te wijzigen of aan te vullen, dan zullen partijen tijdig en in onderling overleg de overeenkomst dienovereenkomstig aanpassen. Wijzigingen
worden schriftelijk bevestigd.
2. Indien partijen overeenkomen dat de overeenkomst wordt gewijzigd of aangevuld, kan de periode van uitvoering daardoor worden beïnvloed. Tanny Dobbelaar zal de opdrachtgever zo spoedig mogelijk hiervan op de hoogte stellen.
3. Indien de wijziging of aanvulling van de overeenkomst financiële en/of kwalitatieve consequenties heeft, zal Tanny Dobbelaar de opdrachtgever hierover van tevoren inlichten.
4. In afwijking van lid 3 zal Tanny Dobbelaar, tekst, advies & training geen meerkosten in rekening brengen indien de wijziging of aanvulling het gevolg is van omstandigheden die aan haar kunnen worden toegerekend.
Artikel 7 Annulering en wijziging
1. Annulering van een opdracht dient schriftelijk en aangetekend per post te geschieden. De datum van de poststempel van dit schrijven geldt als bepalend inzake de aanzegdatum.
2. In geval van verhindering van een deelnemer is opdrachtgever gerechtigd een vervanger te sturen.
3. Het verschuiven naar een andere trainingsdatum is tot 14 dagen vòòr aanvang kosteloos mogelijk.
4. Verschuiven tussen 7 dagen en startdatum is niet mogelijk. Het gehele bedrag van de betreffende training zal in rekening worden gebracht.
5. Bij annulering tussen tot 14 dagen voor de startdatum wordt 25% van het cursusgeld in rekening gebracht, vermeerderd met de evt. extra kosten van zaal- en apparatuurhuur. Bij annulering tussen 14 dagen tot 7 dagen vòòr aanvang van de startdatum wordt 50% van het cursusgeld in rekening
gebracht, vermeerderd met de evt. extra kosten van zaal- en apparatuurhuur. Bij annulering tussen 7 dagen en de startdatum wordt 100% van het cursusgeld in rekening gebracht, vermeerderd met
de evt. extra kosten van zaal- en apparatuurhuur.
6. Tussentijds annuleren is niet mogelijk. Opdrachtgever is alsdan volledige betaling verschuldigd.
7. Bij niet verschijnen van de deelnemer(sgroep) zijn de volledige cursuskosten verschuldigd.
8. Tanny Dobbelaar behoudt zicht het recht voor om ten aanzien van cursussen of opleidingen organisatorische en inhoudelijke wijzigingen aan te brengen.
9. Mochten overheidsmaatregelen verhinderen dat de opdracht niet op locatie kan worden uitgevoerd, dan zal de opdracht online plaatsvinden.

Artikel 8 Geheimhouding/ privacy
1. Beide partijen zijn verplicht tot geheimhouding van alle vertrouwelijke informatie die zij in het
kader van de overeenkomst van elkaar of uit andere bron hebben verkregen. Informatie geldt als
vertrouwelijk als dit door de andere partij is medegedeeld of als dit voortvloeit uit de aard van de
informatie.
2. Alle persoonlijke gegevens van deelnemers en instellingen worden vertrouwelijk gebruikt en niet
kenbaar gemaakt aan derden.
Artikel 9 Intellectueel eigendom
1. Tanny Dobbelaar behoudt zich de rechten en bevoegdheden voor die haar toekomen op grond van de Auteurswet. Het copyright van door haar vervaardigd cursusmateriaal berust te allen tijde bij haar.
2. Alle door Tanny Dobbelaar verstrekte stukken (rapporten, adviezen, cursusmateriaal, software, enz.) zijn uitsluitend bestemd voor de opdrachtgever en mogen niet door hem zonder voorafgaande toestemming van Tanny Dobbelaar worden verveelvoudigd, openbaar gemaakt, of
ter kennis van derden worden gebracht.
3. Indien opdrachtgever, de zoals bij 9.2 opgestelde regel overtreedt, zal hij een boete krijgen van € 800,– per overschrijding.
4. Tanny Dobbelaar behoudt tevens het recht de door uitvoering van werkzaamheden toegenomen kennis voor andere doeleinden te gebruiken, voor zover geen vertrouwelijke informatie ter kennis van derden wordt gebracht.
5. Het intellectueel eigendom van tijdens trainingen vervaardigde teksten ligt altijd bij de schrijver van deze teksten. Tanny Dobbelaar zal deze niet zonder toestemming van de schrijver naar buiten brengen.
Artikel 10 Gebreken, klachttermijnen
1. Klachten over de verrichte werkzaamheden en/of geleverde diensten dienen door de opdrachtgever uiterlijk 14 dagen na voltooiing van werkzaamheden schriftelijk en gemotiveerd
aan Tanny Dobbelaar te worden gemeld. (Zie ook klachtenreglement.)
2. Indien een klacht gegrond is, zal Tanny Dobbelaar de werkzaamheden alsnog verrichten zoals overeengekomen, tenzij dit inmiddels voor de opdrachtgever aantoonbaar zinloos is geworden. Dit laatste dient door de opdrachtgever schriftelijk kenbaar te worden gemaakt.
3. Indien het alsnog verrichten van de overeengekomen dienstverlening niet meer mogelijk of zinvol is, zal Tanny Dobbelaar slechts aansprakelijk zijn binnen de grenzen van artikel 14.
Artikel 11 Honorarium
1. Tenzij anders vermeld geldt voor overeenkomsten met Tanny Dobbelaar, tekst, advies & training dat daarin een vast honorarium wordt vastgesteld.
2. Het vastgestelde bedrag is gebaseerd op een groep van max. 8 personen. Indien 1 of meerdere personen niet aanwezig zijn, wordt het gehele bedrag berekend.
3. Bij opdrachten met een looptijd van meer dan zes maanden of bij meerdere groepen kunnen de kosten in meerdere termijnen in rekening worden gebracht.
4. Waar mogelijk corresponderen deze termijnen met een inhoudelijke of procesmatige fasering in de overeengekomen werkzaamheden of dienstverlening.
5. De jaarlijkse aanpassing van de tarieven van Tanny Dobbelaar als gevolg van stijging van loon- en salariskosten zal worden doorberekend indien de doorlooptijd van een opdracht meer dan twaalf maanden bedraagt.
Artikel 12 Betaling
1. De betalingstermijn is 14 dagen na factuurdatum.
2. In overleg is betaling van de gehele vordering in termijnen mogelijk. Per deeltermijn zal Tanny Dobbelaar aan de opdrachtgever een deelfactuur sturen. Opdrachtgever dient iedere deelfactuur binnen 14 dagen na factuurdatum te voldoen.
3. Bij niet stipte nakoming van de overeengekomen deeltermijnen komt de overeenkomst tot deelbetalingen zonder enige berichtgeving te vervallen en kan opdrachtgever hier geen aanspraak
meer op maken. Alsdan is de gehele vordering opeisbaar.
4. Bij overschrijding van de betalingstermijn is opdrachtgever in verzuim. Met ingang van de datum waarop het verzuim in is ingetreden is opdrachtgever over het openstaande deel van de vordering een bedrag van 2 % per maand verschuldigd waarbij een gedeelte van een maand voor een hele maand wordt gerekend.
5. Indien opdrachtgever met betaling dan wel met de nakoming van enige andere verplichting uit een overeenkomst in verzuim is, is Tanny Dobbelaar gerechtigd zonder gerechtelijke tussenkomst over te gaan tot gehele of gedeeltelijke ontbinding van die overeenkomst, zulks onverminderd het
recht van Tanny Dobbelaar op schadevergoeding te vorderen.
6. Zowel Tanny Dobbelaar als opdrachtgever zijn gerechtigd deze overeenkomst onmiddellijk te beëindigen indien de andere partij surseance van betaling heeft aangevraagd of in staat van faillissement verklaard is, dan wel- in het geval opdrachtgever een natuurlijk persoon is- onder
curatele is gesteld of overlijdt.
7. Alle buitengerechtelijke incassokosten ad 15% van het openstaande bedrag met een minimum van € 70,00 komen volledig voor rekening van opdrachtgever. Als zodanig worden mede aangemerkt de kosten van advocaten, deurwaarders en incassobureaus, welke kosten worden
vastgesteld overeenkomstig de geldende c.q. gebruikelijk tarieven.
Artikel 14 Aansprakelijkheid
Indien Tanny Dobbelaar aansprakelijk is, dan is die aansprakelijkheid als volgt begrensd:
1. De aansprakelijkheid van Tanny Dobbelaar, tekst, advies & training, voor zover deze door haar aansprakelijkheidsverzekering wordt gedekt, is beperkt tot het bedrag van de door de verzekeraar gedane uitkering. Indien de verzekeraar in enig geval niet tot uitkering overgaat of schade niet door
de verzekering wordt gedekt, is de aansprakelijkheid van Tanny Dobbelaar, tekst, advies & training beperkt tot tweemaal de factuurwaarde van de opdracht, althans dat gedeelte van de opdracht waarop de aansprakelijkheid betrekking heeft.
2. In afwijking van hetgeen hierboven in lid 14.1 van dit artikel is bepaald, wordt bij een opdracht met een langere looptijd dan zes maanden, de aansprakelijkheid verder beperkt tot het over de laatste zes maanden verschuldigde honorariumgedeelte.
3. De in deze voorwaarden opgenomen beperkingen van de aansprakelijkheid gelden niet indien de schade te wijten is aan aantoonbare opzet of grove schuld van Tanny Dobbelaar of haar ondergeschikten.
4. Tanny Dobbelaar, tekst, advies & training is nimmer aansprakelijk voor gevolgschade.
Artikel 15 Overmacht
1. Onder overmacht wordt in deze algemene voorwaarden verstaan naast hetgeen daaromtrent in de wet en de jurisprudentie wordt begrepen, alle van buiten komende oorzaken, waarop Tanny Dobbelaar geen invloed kan uitoefenen.
2. Tanny Dobbelaar heeft het recht zich op overmacht te beroepen, indien de omstandigheid die (verdere) nakoming verhindert, intreedt nadat Tanny Dobbelaar haar verbintenis had moeten nakomen.
3. Tijdens overmacht worden de verplichtingen van Tanny Dobbelaarr opgeschort. Indien de periode waarin door overmacht nakoming van de verplichtingen door gebruiker niet mogelijk is langer duurt dan 2 maanden zijn beide partijen bevoegd de overeenkomst te ontbinden zonder dat
er in dat geval een verplichting tot schadevergoeding bestaat.
4. Indien Tanny Dobbelaar bij het intreden van de overmacht al gedeeltelijk aan haar verplichtingen heeft voldaan, of slechts gedeeltelijk aan haar verplichtingen kan voldoen is zij gerechtigd het reeds uitgevoerde c.q. uitvoerbare deel afzonderlijk te factureren en is de opdrachtgever gehouden deze factuur te voldoen als betrof het een afzonderlijk contract. Dit geldt
echter niet als het reeds uitgevoerde c.q. uitvoerbare deel geen zelfstandige werking heeft.
Artikel 16 Overige bepalingen
1. Voorwaarden die afwijken van deze Algemene Voorwaarden voor worden schriftelijk vastgelegd.
2. Geschillen worden in eerste instantie voorgelegd aan een klachtencommissie (voor samenstelling zie ook klachtenreglement), wier oordeel bindend zal zijn voor beide partijen.
3. Indien bemiddeling van de klachtencommissie niet leidt tot opheffing of regeling van het geschil zal het geschil worden beslecht door de bevoegde rechter in het gebied waar Tanny Dobbelaar, tekst, advies & training gevestigd is.
4. Op overeenkomsten tussen Tanny Dobbelaar, tekst, advies & training en de opdrachtgever is uitsluitend het Nederlands recht van toepassing.
Klachtenprocedure Tanny Dobbelaar, tekst, advies & training
Begripsbepaling
Een klacht is een schriftelijke uiting van onvrede over de diensten van Tanny Dobbelaar, tekst, advies & training.
Training, hierna te noemen Tanny Dobbelaar.
Een klager is een cliënt van Tanny Dobbelaar of een belanghebbende van de cliënt, die een klacht indient bij de klachtencommissie.
Een aangeklaagde is Tanny Dobbelaar of een van haar medewerkers over wie een klacht is ingediend.
De klachtencommissie bestaat uit drie personen, waarvan één aan te wijzen door de klager, één door Tanny Dobbelaar, tekst, advies & training en één aan te wijzen door beide andere leden gezamenlijk. Klagers en aangeklaagde kunnen zichzelf niet vertegenwoordigen in de Klachtencommissie.

Indienen en behandelen van een klacht
1. Bij onvrede over door Tanny Dobbelaar verleende diensten dient een opdrachtgever altijd eerst te trachten rechtstreeks, in goed overleg met Tanny Dobbelaar te komen tot een schikking, dan wel een billijke regeling.
2. Bij het niet bereiken van een schikking of regeling zoals omschreven in 1 heeft opdrachtgever de mogelijkheid om binnen 14 dagen na voltooiing van de werkzaamheden schriftelijk een klacht in te dienen bij: Tanny Dobbelaar, tekst, advies & training, ML Kingstraat 19, 9728 WN, Groningen.
3. De ontvangst van de klacht wordt binnen zeven werkdagen schriftelijk aan de klager bevestigd.
Daarna neemt Tanny Dobbelaar contact op met de klager om zo spoedig mogelijk, een klachtencommissie in te stellen. Zowel klager als Tanny Dobbelaar zullen binnen 14 dagen na bevestiging van de klacht een lid voor de klachtencommissie aandragen.
4. Van de indiening van de klacht en de inhoud daarvan doet de klachtencommissie binnen zeven werkdagen schriftelijk mededeling aan Tanny Dobbelaar op wie de klacht betrekking heeft.
5. De klacht wordt binnen vier weken in behandeling genomen en zo snel als redelijkerwijs mogelijk is, afgehandeld.
6. De klachtencommissie kan, na toestemming van de klager, informatie opvragen over datgene waarop de klacht betrekking heeft.
7. De klachtencommissie is verplicht tot hoor en wederhoor. Daartoe worden de partijen mondeling en/of schriftelijk gehoord over wat in de klacht is verwoord. Volgens de wens van de klachtencommissie en/of op verzoek van partijen kunnen de partijen door de klachtencommissie
samen dan wel apart van elkaar worden gehoord.
8. De klachtencommissie heeft geheimhoudingsplicht.
9. De klachtencommissie kan zich laten adviseren door deskundigen. Ook deze deskundigen zijn gehouden aan de geheimhoudingsplicht. De kosten worden door beide partijen gedragen met een maximum van €150,00 voor Tanny Dobbelaar, tenzij anders afgesproken door beide partijen.
10. De partijen kunnen zich tijdens de behandeling van de klacht op eigen kosten laten bijstaan door een of meer door hen aan te wijzen personen. Over de aanwezigheid van deze persoon of personen tijdens zittingen van de klachtencommissie beslist de klachtencommissie met opgaaf van
redenen.
11. Na onderzoek door de klachtencommissie, in overleg met de partijen, besluit deze of tot bemiddeling en/of beoordeling van de klacht zal worden over gegaan.
12. De klachtencommissie kan besluiten een klacht niet verder te behandelen, indien zij wordt ingetrokken of indien zij naar genoegen van de klager – en met instemming van de aangeklaagde –
door bemiddeling is weggenomen of wanneer wederhoor door de klager gestaakt wordt. In dat geval wordt de klacht als niet ingediend beschouwd.
13. In geval van beoordeling stelt de klachtencommissie de partijen zo spoedig mogelijk, dat wil zeggen binnen dertig werkdagen na haar instelling, schriftelijk met redenen omkleed in kennis van
haar oordeel over de gegrondheid van de klacht. Indien de klachtencommissie afwijkt van deze termijn doet zij daarvan met redenen omkleed mededeling aan de partijen, onder vermelding van
de termijn waarbinnen de Klachtencommissie haar oordeel zal uitbrengen.
14. De uitspraken van de klachtencommissie zijn voor Tanny Dobbelaar bindend.
15. Consequenties die voortvloeien uit het oordeel van de klachtencommissie worden binnen 6 weken afgehandeld.
16. Het in deze klachtenprocedure gestelde laat onverlet de mogelijkheid van klagen bij de civiele rechter of overige bevoegde organen.
17. Klachten en de wijze van afhandeling worden geregistreerd door Tanny Dobbelaar en voor de duur van 7 jaar na de afhandeling van de klacht bewaard.
18. Deze klachtenprocedure is in werking getreden op 1 oktober 2022.
7

Samen schrijven: verdragen – markeren – diagnosticeren – veranderen

Veel organisaties laten hun medewerkers samen een tekst schrijven. Dat valt niet altijd mee.

Samen schrijven is méér dan een conceptversie rondsturen met de mededeling: ‘Schiet er maar op’, en dan een groep mensen in de cc die moeten ‘meelezen’, zonder dat duidelijk is wat meelezen betekent: is dat ook schieten? Of is het goedkeuring verlenen als je niet reageert?

Schrijvers die samen een tekst schrijven moeten het vooraf eens zijn over:
– het onderwerp van de tekst
– het doel
– de beoogde lezer
– het profiel van de afzender
– de centrale boodschap

Over deze ‘meta-analyse’ lees je hier wat meer.

Hieronder een voorstel voor het werkproces als een tekst eenmaal in wording is.  Dit voorstel bestaat uit vier stappen. Die stappen vereisen discipline, maar je krijgt er wat voor terug! Frustratie blijft (langer) uit.

1. Verdragen
De eerste stap als lezer van een concepttekst (ook wel eerste versie, nul-versie of, mijn favoriet, sneuvelversie genoemd): LEES en VERDRAAG wat je leest.
Ga niet onmiddellijk wijzigen aanbrengen. Lees en overzie wat de tekst probeert, welk verhaal eruit spreekt en waar dat al dan niet overkomt.

2. Markeren
Lees nu de tekst opnieuw en markeer wat je niet bevalt. Wees opnieuw geduldig. Je hoeft alleen maar met een gele markeerstift, op scherm of op papier, aan te kruisen waar iets mis gaat, ook al weet je nog niet precies wat.

3. Diagnosticeren
Stel vervolgens bij ieder punt vast wat er aan mankeert. Bijvoorbeeld: ‘Hier mist cruciale informatie’; ‘Hier snap ik de redenering niet’; ‘Mijn aandacht verslapt op dit punt’; ‘Ik heb meer voorbeelden nodig’; ‘Te veel info in één alinea’; ‘Hier staat drie keer hetzelfde in andere woorden’. Gebruik hiervoor de opmerkingen-functie in je tekstverwerker.

Soms zal de diagnose leiden tot bijstelling van de meta-analyse. Dan blijkt bijvoorbeeld dat de tekst eigenlijk twee groepen lezers wil bedienen (dat gaat meestal mis), of meerdere hoofddoelen wil bereiken (de beste garantie voor een hoofdpijn verwekkende tekst). Dan moet je dus een paar stappen terug en eerst overeenstemming krijgen over doel, lezer, schrijver, hoofdboodschap.

4 Veranderen
Pas nu wordt het tijd om de tekst te veranderen. Afhankelijk van de samenstelling van je team kun je de taken verdelen. Misschien moet een specialist nog wat meer informatie aanleveren. Misschien kan één schrijver, als iedereen het eens is over de diagnoses, de veranderingen doorvoeren. Niet slecht is het om een andere eindredacteur vervolgens de kleine foutjes eruit te laten halen.

Dit voorstel helpt trouwens ook als je in eentje teksten schrijft. Dan moet je jezelf ook in meerdere personen splitsen. De redacteur in jezelf leest kritisch wat de flamboyante schrijver in jezelf eerder schreef.

Ik hoor al mensen zuchten: ‘Ja maar, dat kost allemaal zo veel tijd! Zij hebben gelijk. Schrijven is een complexe taak die bijna altijd onderschat wordt. Houd maar eens bij hoeveel tijd het schrijven van een tekst heeft gekost. Dan kun je daar een volgende keer voldoende tijd voor inplannen.

Twee adviezen!

Montaigne schreef in de zestiende eeuw: ‘We zijn het aan onszelf verplicht om goed te leven, niet om goede boeken te schrijven, veldslagen te winnen en gewesten te veroveren, maar om kalmte en rust te vinden bij de dingen die wij doen.’

Ja, ja, zo, zo. Montaigne had wel gelijk, maar heb je iets aan deze woorden als je ambitieus en onrustig bent? Dat ‘goed leven’, dat eh, is best vaag.

Kurt Vonnegut gaf een advies waar ik beter mee kan omgaan. Toen scholieren hem in 2006 uitnodigden voor een bezoek aan hun school, stuurde hij een brief. Publiek optreden deed hij niet meer sinds hij op een reptiel was gaan lijken, schreef hij. Hij was toen 84. Advies had hij wel:

‘Practice any art, music, singing, dancing, acting, drawing, painting, sculpting, poetry, fiction, essays, reportage, no matter how well or badly, not to get money and fame, but to experience becoming, to find out what’s inside you, to make your soul grow.’

Hij gaf nog wat concretere voorbeelden. Dans van school naar huis, zing onder de douche, teken een gezichtje in de aardappelpuree. Doe alsof je Dracula bent.

Hij vervolgt met een concrete opdracht: schrijf een gedicht op rijm van zes regels. ‘No fair tennis without a net.’ Schrijf het zo goed mogelijk, maar vertel het aan niemand. Verscheur je gedicht dan in kleine stukjes.

‘You will find that you have already been gloriously rewarded for your poem. You have experienced becoming, learned a lot more about what’s inside you, and you have made your soul grow.’

Ik moet denken aan een Chinese kunstenaar, Song Dong, die met water het levensverhaal van zijn vader schreef. De opgedroogde papieren toonde hij ooit in stapeltjes in een vitrinekast.
Song Dong wilde namelijk het levensverhaal van zijn vader perfect optekenen. Hij wilde vooral niet in het verleden blijven hangen. Hij had een slechte band met zijn vader.

Misschien is schrijven met water een goed alternatief voor het verscheuren van je gedicht?