In het tijdschrift Schrijven Magazine heb ik een essay gepubliceerd over de vreemde verwantschap die je kunt voelen met familieleden die je niet eens kent. En wat als die familieleden mogelijkerwijs fout waren in de Tweede Wereldoorlog? De kunst van het schrijven over je naasten verscheen in oktober 2011.
Categorie: publicaties
Boek: Familieverhalen
Hoe schrijf je je eigen familiegeschiedenis? In Familieverhalen onderzoek ik de kunst van het schrijven over je naasten.
Vele Nederlanders vertrouwen het verhaal van hun eigen familie aan het papier toe. Ze duiken in archieven en interviewen familieleden die ze soms al heel lang niet meer hebben gezien. Het verlangen naar een goed verhaal is groot. Een kale stamboom is dan niet genoeg om de geschiedenis van de eigen familie te vertellen. Lees “Boek: Familieverhalen” verder
‘Familieverhalen’ in de pers
Over Familieverhalen verscheen een aantal artikelen in de pers. Hier vind je de pdf’s:
Trouw, Familiegeschiedenis te boek (of niet), 26 februari 2011
Parool, ‘Familie is kwetsbaar als het leven zelf’, 9 maart 2011
NRC Handelsblad, 10 maart 2011
DvhN, ‘Kwetsbaar, als het leven zelf’, 12 maart 2011
Volkskrant, ‘Opa’s avonturen’, 19 maart 2011
Nederlands Dagblad, ‘Familie, wat moet je ermee’, 5 mei 2011
Tijdschrift Schrijven, De kunst van het schrijven over je naasten, oktober 2011
Een stadse bij de varkens
Ik ben geen uitgesproken liefhebber van dieren. Ik vind ze een beetje eng. Maar een aantal jaren geleden heb ik wel een boek geschreven voor het InnovatieNetwerk van het Ministerie van Landbouw over Agroparken. Destijds heb ik tijdens het schrijven van dit boek geen levend varken gezien. Daar moest eens verandering in komen, vond ik. Dus heb ik, in het kader van een maf kunstproject van de Peergroup, 24 uur op vier Bunte Bentheimers gepast. En er een essaytje over geschreven dat nu in een mooi boekje staat – en hier als pdf te lezen is: Een stadse bij de varkens.
Nieuw boek: Familieverhalen
Waarom schrijven mensen zo graag over hun familie? En wat zijn daarbij de problemen, uitdagingen, valkuilen? Deze vragen behandel ik in mijn nieuwe boek Familieverhalen. De kunst van het schrijven over je naasten.
Het boek verschijnt in de boekenweek, die in 2011 begint op 9 maart. Uitgever: Ambo/Anthos.
Doosje
De opdrachtgever
Een zelfstandig gevestigd personeelsadviseur die met pensioen gaat.
De opdracht
‘Wil je schrijven over mijn werk en leven? Die tekst wil ik uitdelen aan vrienden en familie, als ik 65 word.’
De uitvoering
Ik maakte een reeks van kleine artikelen over diverse thema’s die in het leven van de opdrachtgever belangrijk zijn: haar loopbaan, muziek, haar gezin, journalistiek, haar ouders.
Die artikelen vulde ze aan met foto’s van vroeger en van nu, lijstjes van frivole favorieten in haar leven (favoriet broodbeleg: kokosbrood); een stamboom, een kaart van Nederland met alle adressen waar ze heeft gewoond en een pagina bladmuziek van haar favoriete componist.
De vormgeving
Voor een professionele vormgever was geen budget. Daarom heeft de opdrachtgever zelf een twintigtal doosjes gekocht en gevuld met mijn teksten en haar foto’s. Ze heeft ze uitgedeeld aan haar familieleden en beste vrienden.
Scharrelen met Bentheimers
Lucifers, anti-rimpelcrème, lang houdbare melk, wijn, papier, marshmallows en natuurlijk ook spekjes, en karbonades en dropjes: we leven heel intiem met varkens. Ze zijn in de meest uiteenlopende producten verwerkt. Dat heeft Christien Meindertsma prachtig laten zien in haar project PIG 05049 1:1.
Ik had me al eens eerder verdiept in varkens, bij het schrijven van een boek over agroparken voor het InnovatieNetwerk van het Ministerie van Landbouw. Daar had ik de overtuiging aan overgehouden dat het anders moet met de varkenshouderij in Nederland.
Als mensen toch vlees blijven eten – en dat doen ze, elk jaar meer, in Nederland én vooral in opkomende economieën waarin steeds meer mensen eindelijk geld genoeg hebben om vlees te gaan eten – dan moet dat op een radicaal andere, milieuvriendelijker manier. Het alternatief, vegetarisch gaat eten, is nóg beter, maar dat vertikken de meeste mensen nu eenmaal.
Tijdens het schrijven van dat boek heb ik echter geen varken in het echt gezien. Dat was wel een omissie.
Dus toen de Peergroup vroeg om 24 uur te gaan zorgen voor vier bonte Bentheimers en daar vervolgens verslag van te doen, was ik enthousiast. Dat leven met die varkens, daar zag ik wel tegenop. Eigenlijk vind ik dieren maar stom. Ik ben er zelfs een beetje bang voor. Na die 24 uur een essaytje erover geschreven, dat leek me het leukst.
Dus reed ik naar Coevorden, waar op de grens tussen Nederland en Duitsland, twee zeecontainers op elkaar in een weiland staan. De P.A.I.R (= portable artist in residence) biedt ruimte aan vier varkens en één mens, en is geheel zelfvoorzienend.
Het was eenzaam en saai en fascinerend, die 24 uur zorgen voor de varkens. Ze deden me beseffen dat we nog steeds magisch denken: tussen die levendige scharrelende, snuivende, oorverdovend knorrende, ontzettend grappige beesten en alle producten die ervan worden gemaakt gaapt een groot gat: het verband gaat onze fantasie te boven.
Iets dergelijks geldt voor het contrast tussen deze romantisch huppelende wezens in een weiland op grens van Duitsland en Nederland en de realiteit van de bio-industrie. Onbegrijpelijk.
Mijn voorstellingsvermogen groeide door voor die beesten te zorgen: daar huppelen wezens die straks tot worst worden gedraaid. Ik vind het geen zielig idee, integendeel. Het maakt vlees eten begrijpelijker. Minder zondig. Vreemd genoeg.
Later schreef ik het essay: Een stadse bij de varkens.
Boek: Schrijven met Montaigne
Schrijven met Montaigne
De zestiende eeuwse filosoof Michel de Montaigne kijkt op een speciale manier naar zichzelf en naar de wereld. Hij schrijft ‘vanuit zichzelf’, maar is bepaald geen navelstaarder.
Ook is hij een scepticus pur sang. Absolute stellingen vindt hij onhoudbaar. Vanuit die visie ontwikkelt hij zijn probeersels tot een genre dat nog steeds levendig is: het filosofische essay, waarin de schrijver op strikt persoonlijke wijze en met grote eerlijkheid onderwerpen behandelt die een breed publiek aanspreken. In Schrijven met Montaigne laat Tanny Dobbelaar zien hoe je, in navolging van Montaigne, je gedachten op papier kunt zetten zonder te blijven hangen in persoonlijke bekentenissen of in flauwe algemeenheden. Dit boek biedt zowel een inleiding op de filosofische aspecten van Montaignes schrijversschap als ook praktische vingerwijzingen voor wie zelf schrijven wil.
Uitgeverij Ambo/Anthos, 2005
Boek: Heftig vel
Heftig Vel
‘This skin is me, I can’t get out’
De achttien mensen die in Heftig Vel zijn geportretteerd weten zich vaak bekeken. Ze zitten gevangen in een vel dat schilfert, pijn doet, jeukt.
Hun uiterlijk valt niet samen met hun zelfbeeld. Alleen, ze hebben geen controle over wat anderen van hen zien, over hen denken of fantaseren. Ze hebben geen verweer.
Hier is de relatie tussen kijker en bekekene gelijkwaardiger. Kijken kan pas nadat een handeling is verricht. Je mag kijken, niet steels, niet vanuit de ooghoeken, niet als een voyeur die vreest betrapt te worden. Je mag kijken, het liefst lang en geconcentreerd. Recht in de ogen.
Heftig Vel werd vormgegeven door Sybren Kuiper, en werd uitverkoren tot een van de Best Verzorgde Boeken van 2002 en als vijfde genomineerd voor de Schönste Bucher aus aller Welt 2002.
Elsevier Gezondheidszorg, 2002
Artikelen
Hier wordt aan gewerkt
Projecten
Hier wordt aan gewerkt