Auteur: Tanny Dobbelaar

Werkproblemen

Jarenlang heb ik er geen last van gehad, en opeens was het er weer: paniek, uitstelgedrag, eindeloze zelfverwijten. En ondertussen vooral niet schrijven. Daar kun je héél druk mee zijn.

Het was dit al veertig jaar oude artikel van de beroemde  Virginia Valian dat mij uit deze penarie hielp. Ze vertelt hoe zij zichzelf uit haar lethargie haalde met een zelfbedachte therapie: ze mocht maar één kwartier per dag werken, maar dan wel met aandacht en zonder na te denken over het resultaat.

Langzamerhand bouwde ze het aantal kwartiertjes op, zó dat ze uiteindelijk veel te hard ging werken. Ze was alleen maar tevreden over haar werkkracht als ze volkomen uitgeblust was.

Onze verhouding met werk (en voor mij is dat, met schrijven) kan bijzonder problematisch zijn. Faalangst en perfectionisme verhinderen dat je gewoon doet wat je denkt dat goed is – niets meer, niets minder.

‘Nep’ verwijst naar ‘perfect’

In China kun je met het woord ”nep” verwijzen naar een ideaal van pure perfectie. Dat is een combinatie van woorden waar je lang over kan nadenken.De Chinese kunstenaar Song Dong (Beiing, 1966) maakt kunst die verdwijnt – en waar we slechts sporen van kunnen terug zien. Hierboven de beelden van zijn vader die jaren lang in een werkkamp had gezeten en waar Song Dong een slechte band mee had.

DSC05277Toen hij dertig jaar was, liet Dong Song zijn moeder vertellen over elk jaar van zijn leven. Hij schreef haar verhalen, vermengd met zijn eigen herinneringen, op bamboe-papier. Daarvoor doopte hij een penseel in water – net zoals monniken vroeger hun kalligrafie oefenden omdat inkt te duur was.

Song Dong maakte stapeltjes van het gedroogde papier en zette ze in een vitrinekast. Zijn levensverhaal is perfect vereeuwigd.

Het schrijven met water is bedoeld om niet in het verleden te blijven hangen maar te focussen op het ‘nu’, op het proces van het schrijven zelf, en niet op het resultaat. Ook al om over te mijmeren: hoe zou het zijn om voortaan met water te schrijven?

Impressies bij de fotomontages van Jan Swart

Twee nieuwsfoto’s uit NRC Handelsblad van 2010 zijn tegen elkaar gemonteerd. Zie hier de fotomontages van kunstenaar Jan Swart. Ik vond ze zo mooi dat ik spontaan aanbood er teksten bij te schrijven. Nu is er een mooi boek in de maak, met dertig beelden en even vele ‘impressies’ van mijn hand, plus een essaytje, bij wijze van nawoord.

Tien beelden hangen in november tijdens de kunstmaand van Ameland. In Sier aan Zee op 19 november 2017 treden we samen op om over het werk te praten. Aanvang: 11 uur.

Schrijven als middel 2

Een groep medewerkers is ontevreden over de missie en visie van hun organisatie. Die is al lang vastgesteld: niets meer aan te doen.

Toch blijft de ontevredenheid. Ze herkennen zich niet in de visie van een organisatie waar ze zich met hart en ziel voor inzetten: vlees noch vis.

In mijn workshop verkennen de medewerkers samen met hun directeur wat ze zelf belangrijk vinden in hun werk, wat ze bindt. Dat leidt tot teksten, zinnen en alinea’s die waarin ze zichzelf en elkaar herkennen, die inspireren.

En die verrassend genoeg ook zeer bruikbaar voor de communicatie met de buitenwereld.

Schrijven als middel 1

Een groep freelancers werkt samen in een gebouw. Ze weten amper van elkaar wat ze doen. Sterker nog: in de kroeg hebben ze zelf ook moeite om uit te leggen wat ze doen.

Ze willen graag samenwerken, maar ja: hoe kun je samenwerken met mensen die je niet kent?

Een ochtend lang verkent deze groep de vraag: wat dóe ik eigenlijk in mijn vak? Daarna schrijven ze teksten over wat samenwerken in hun geval zou kunnen zijn: mogelijkheden, dromen, aarzelingen en concrete obstakels passeren de revue.

In deze workshop was schrijven het middel: geen geouwehoer, geen clichés, maar nieuwe, krachtige formuleringen. Zo kom je verrassend dichter tot elkaar.

 

Wis je sporen

Een ambitieuze fotografe laat ieder jaar haar allerbeste foto’s zien aan een gerespecteerde oude rot in het vak. Elk jaar verdeelt de man de stapel in goede en slechte foto’s. Elk jaar ziet de oude man echter dezelfde foto terugkeren. Het is een landschapsfoto, matig van kwaliteit.

‘Waarom houd je toch zo van die ene foto’, vraagt de oude man uiteindelijk. ‘Ik vind hem echt niet goed!’ ‘Maar ik heb er een hele hoge berg voor moeten beklimmen’, sipt de fotografe.

Deze parabel komt uit The Writing Life van de Amerikaanse schrijfster Annie Dillard. Ze wil maar zeggen: “Process is nothing; erase your tracks. The path is not the work.”

Workshops voor schrijvers, promovendi en (mee)denkers: werken aan wat je belangrijk vindt

Ik begeleid mensen die willen werken aan wat ze belangrijk vinden.  Schrijven kan daarbij een hoofddoel zijn –  een boek, een beleidsstuk of een essay dat impact heeft – maar ik geef ook workshops waar schrijven vooral een middel is, bijvoorbeeld om een tentoonstelling te maken, een documentaire, of om gebaande paden te verlaten of om een draagvlak te creëren dat niet vervliegt.

Hoe leuk ik het ook vind en hoe goed ze ook ontvangen worden, toch ga ik per 1 januari 2023 nog maar een beperkt aantal workshops per jaar geven. Daaronder:

– Een cursus essayeren voor de Schrijversvakschool Groningen.
– Een besloten workshop opinie-artikelen schrijven voor filosofen.
– Een besloten workshop ‘hoe werk ik aan mijn proefschrift’ met speciale aandacht voor de centrale onderzoeksvraag én voor het schrijfproces, inclusief het omgaan met faalangst en uitstelgedrag.

Wil je graag dat ik een workshop kom geven? Mail of bel me, dan kijk ik of we plannen kunnen maken!

Zwangerschap kun je ook niet proberen

In de inleiding op Kaas, zoals gepubliceerd in tijdschrift Forum, schrijft Willem Elsschot over stijl. Hij vergelijkt schrijven met componeren, waarin de schrijver helaas slechts met armzalige, ‘jammerlijke’,  woorden kan werken. Maar de principes zijn vergelijkbaar. Lees:

Van af den aanhef, want een boek is een lied, moet men het oog houden op het slotakkoord, waarvan iets door ‘t heele verhaal geweven moet worden, als het Leitmotiv door een symphonie. De lezer moet geleidelijk een gevoel van onrust over zich voelen komen, zoodat hij zijn kraag opzet en aan een paraplu denkt, terwijl de zon nog in haar volle glorie staat.

Lees “Zwangerschap kun je ook niet proberen” verder

Podcast: hoe schrijf je sneller een effectieve e-mail?

De meeste mailtjes schrijf je even snel-snel-snel. Toch kost het schrijven van een belangrijke e-mail vaak meer tijd dan je van plan bent.

Hoe schrijf je sneller een mail die áánkomt, die overkomt?

Deze podcast bevat enkele tips en trucs, zoals:

  • hoe spreek je je lezer aan?
  • Hoe begin je een e-mail?
  • Hoe vertel je de boodschap op een effectieve manier?
  • Hoe sluit je af?

Luister hier:

Lees “Podcast: hoe schrijf je sneller een effectieve e-mail?” verder